Kuruluş Tarihi: 48
Yıkılış
Tarihi: 216
Kurucusu: Panu
Başkenti: Kang -
Chü
Dili: Hun Türkçesi
Devlet
Başkanı: Tanhu
Büyük Hun İmparatorluğu M.Ö. 58 yılında
Çiçi Yabgu ve Ho-Han-ye kardeşler arasında Doğu ve Batı olmak üzere ikiye
bölündü. Batı Hunlarını; Çiçi Yabgu, Doğu Hunlarını Ho-Han-Ye Kağan (Şenyu)
yönetti. Ho-Han-Ye'nin ölümünden sonra Doğu Hunları Panu ve yeğeni Pi'nin taht
kavgasına sahne oldu. M.S. 48 yılında Doğu Hunları; Kuzey ve Güney olarak ikiye
ayrılmıştır. Kuzey Hunlarını Pi, Güney Hunlarını Panu yönetmiştir. Güney Hunları
yani Panu'nun yönettiği bu ülke Türk Tarih literatürüne Batı Hun İmparatorluğu
olarak geçmiştir. Çin egemenliği gölgesinde yönetilen bu imparatorluk Talas'ın
doğusunda Çin'e kadar olan topraklara egemendi.
Çiçi Yabgu'nun
yönettiği Batı Hunları ise Aral gölü, Batı Türkistan ve Karadeniz'in kuzeyine
kadar olan bölüme egemen olmuştur. Göktürk İmparatorluğu'nun kurulmasıyla
Avrupa'ya göç ederek Avrupa Hun İmparatorluğu'nun temelini
oluşturmuşlardır.
Panu yönetimindeki Batı Hun İmparatorluğu
yıkılmasıyla halefleri gittikçe Çinlileşen küçük Türk devletleri kurmuşlardır.
Türk Tarih literatüründe bunlar "Hun ardılları" olarak adlandırılır.
Bunlar;
Birinci Chao Hun Devleti (304-329)
İkinci
Chao Hun Devleti (328-352)
Hsia Hun Devleti (407-431)
Kuzey Liang Hun Devleti (401-439)
Lov-lan Hun
Devleti (442-460)
Türk Tarih literatüründe üç tane Batı
Hun İmparatorluğu ismine rastlanmaktadır.
1) 16 Büyük Türk devleti içerisinde sayılan Batı Hun
İmparatorluğu; Panu yönetimindeki Güney Hunları'dır.
2) Asıl Batı Hunları; Avrupa Hunlarının atalarını teşkil
eden Çiçi Yabgu'nun yönettiği Batı Türkistan'ı kapsayan devlettir.
3) Avrupa Hun İmparatorluğu da Batı Hunları olarak
bazı kaynaklarda anlatılmaktadır ama Avrupa Hunları demek doğru
olanıdır.
Batı Hun İmparatorluğu
Hükümdarları
1) Panu
Yabgu (48 - 83)
2) Sanmuldutzu Yabgu
(83 - 84)
3) Yuliu Yabgu (84 - 89)
4) Yuçukien Yabgu (89 - 93)
5) Ankuo Yabgu (93 - 94)
6) Tingtoşi - Suyheuti Yabgu (94 -
98)
7) Vanşiçi - Suyti Yabgu (98 -
124)
8) Vuçihu - Şihço Yabgu (124 -
127)
9) Tejoşi - Suytsieu Yabgu (127
- 140)
10) Çenieu Yabgu (140 - 143)
11) Hulanjoşi Suytsieu Yabgu (143 -
147)
12) İlingşi - Suytsieu Yabgu (147
- 172)
13) Totejoşi - Suytsieu Yabgu
(172 - 177)
14) Huçing Yabgu (177 -
179)
15) Kiangkiu Yabgu (179 - 188)
16) Teçişi - Suyheu Yabgu (188 - 195)
17) Huçutsiuen Yabgu (195 - 216)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Not: Yalnızca bu blogun üyesi yorum gönderebilir.